Abp Józef Życiński
Zasady uczestnictwa w modlitewnych spotkaniach ekumenicznych w Archidiecezji Lubelskiej
(07.12.2001)

1. Katolicy uczestniczący w ekumenicznych spotkaniach modlitewnych, niezależnie od osobistych motywacji i zainteresowań, są świadkami wiary Kościoła. Dlatego też troszczą się oni o to, by w ich zachowaniu znajdowało wyraz aktualne nauczanie Kościoła dotyczące współpracy ekumenicznej. Konsekwentnie, kierują się oni zasadami sformułowanymi w encyklice Ut unum sint, deklaracji Dominus Iesus i szczegółowych zarządzeniach określających chrześcijańską wizję ekumenizmu1. Od zasad tych nie może nigdy stać się ważniejsza lokalna tradycja, przyzwyczajenie czy zachowania narzucane przez doraźne okoliczności.

2. Należy dokładać starań, by coroczne tygodnie modlitw o jedność chrześcijan nie były jedynie centralną celebrą, lecz aby obejmowały najszersze grono wiernych we wszystkich parafiach, wyrażając świadomość całego Kościoła lokalnego, nie zaś tylko jego elit działających w oderwaniu od więzi z duszpasterstwem prowadzonym w parafiach i kościołach rektoralnych.

3. W lokalnych uwarunkowaniach szczególnie delikatną kwestią pozostaje harmonijna współpraca ekumeniczna, która obejmowałaby wszystkie wspólnoty chrześcijańskie, zarówno przedstawicieli prawosławia, jak i wiernych obrządku bizantyjskiego. W sprawach proceduralnych kładziemy szczególny nacisk, aby bezmyślną niezręcznością formy nie urazić żadnej z tych grup. Nie należy do naszych kompetencji wywieranie nacisku na ich wzajemne kontakty. Jest natomiast naszym obowiązkiem, aby duch jedności Wieczernika cechował wszystkie nasze postawy skierowane w stronę tych braci, których oddziela bariera bolesnych doświadczeń historii.

4. Jedność z eucharystycznym Chrystusem nie może być traktowana instrumentalnie, jako środek do budowania psychologicznej czy środowiskowej więzi. Dlatego też, zgodnie z zasadami Kościoła Rzymskokatolickiego, nie praktykujemy interkomunii, nawet gdyby zachęcali do niej przedstawiciele jakiejś wspólnoty wyznaniowej. O zasadzie tej informujemy także uczestniczących w nabożeństwie tych katolików, którzy nie mają wystarczająco ukształtowanej świadomości, jaką wartość stanowi Eucharystia w dialogu ekumenicznym.

5. Spotkania ekumeniczne mają budować świadomość jedności zakorzenionej w Chrystusie, nie zaś zacierać bolesne fakty z życia Kościoła. Dlatego też do świątyń katolickich nie zapraszamy nigdy z posługą słowa lub z wyróżnioną funkcją liturgiczną tych osób, które w przeszłości porzuciły kapłaństwo lub życie zakonne albo też zmieniały swą przynależność do wspólnoty wyznaniowej. Jeśli osoby takie zostałyby zaproszone do sprawowania takich funkcji przez środowisko nieświadome niniejszych zasad, zadaniem proboszcza lub rektora kościoła jest wycofanie zaproszenia i powierzenie odnośnych funkcji osobom wolnym od wymienionych przeszkód.

6. Nie należy wspierać pozorowanych form ekumenizmu, w których bez zrozumienia elementarnego przeżycia wiary praktykuje się trening zachowań wzorowanych na współpracy ekumenicznej. Tego typu praktykę usiłowano wprowadzać ostatnio w Lublinie wśród najmłodszych przedszkolaków, u których nie była jeszcze ukształtowana podstawowa świadomość więzi z Kościołem. Jej następstwem jest zamęt w świadomości dzieci, nie zaś kształtowanie postaw autentycznego ekumenizmu.

7. Należy podejmować i wspierać inicjatywy, dzięki którym spotkania ekumeniczne nie ograniczałyby się do tygodnia modlitw o jedność chrześcijan. Zarówno tworzenie grup modlitwy spotykających się systematycznie w ciągu roku, jak i konsekwentne studium dokumentów teologicznych poświęconych tej problematyce winno stanowić ważną formę kształtowania dojrzałej wiary środowiska inspirowanej duchem modlitwy Chrystusa "aby byli jedno".

+ Józef Życiński

Arcybiskup Metropolita Lubelski

[Przypisy - tyt. red.]

1 Jej wyrazem jest np. dokument "Wspólne nabożeństwo podczas zgromadzeń ekumenicznych" przyjęty przez Wspólną Grupę Roboczą Kościoła Rzymskokatolickiego i Światowej Rady Kościołów w 1966 r. Zasady te bywały niestety systematycznie naruszane podczas wielu spotkań, w których klimat folkloru, pozbawiony odniesień do ducha Wieczernika, dominował nad zasadami sformułowanymi np. w soborowym dekrecie o ekumenizmie.